هماهنگی حرکتی ظریف ، هماهنگی چشم و دست

هماهنگی حرکتی ظریف ، هماهنگی چشم و دست

حرکات ساده و پیچیده به هماهنگی عملکرد های مختلف بدن نیاز دارند.هماهنگی چشم با دست نیاز به استفاده از آنچه که مغز ما از اطلاعات حاصل از بینایی،درک و پردازش کرده،دارد تا دستور کنترل و انقباض عضلات را برای انجام یک حرکت هماهنگ صادر کند و در نتیجه تاثیرات زیادی بر توانایی های کودکان دارد.

برای مثال این مهارت این امکان را به وجود می آورد که کودک برای گرفتن توپ پیش بینی کند که دست هارا در کجای فضا نگه دارد ویا اینکه برای نوشتن یک کلمه دست خود را چگونه حرکت دهد.

این مهارت دلالت بر یک پروسه پویا و پیچیده دارد که کودک مکررا حرکات خودش را برطبق اطلاعات محیطی حاصل از بینایی در طی حرکت تعدیل میکند و در نهایت پاسخ مناسب را از خود نشان میدهد.

یکپارچگی بینایی-حرکتی بخش مهمی از یادگیری دوره کودکی است که تمایل به استفاده از دست ها و خصوصا حرکات ظریف و کوچک را دارد.این مهارت پیش زمینه یادگیری خیلی از مهارت های دستی مثل چگونگی قیچی کردن،استفاده از مداد،بازو بسته کردن دکمه لباس،بازی کردن با اسباب بازی ها و گرفتن وسایل دیگر است.

مهارت های دستی به آن دسته از مهارت ها اطلاق میشود که توسط دست انجام شده تا از طریق آن فرد به اشیا دسترسی پیدا کند و آن هارا لمس و وارسی کند که این مهارت های دستی الگوهایی هستند که به اطلاعلات بینایی،لمسی،عمقی وابسته هستند.

کودکان حدودا در ۴ ماهگی،هنگامی که دست را به شیئی میرسانند و حرکات انگشتان را ایجاد میکنند،حرکت دادن دست هایشان را تحت تاثیر کنترل بینایی شروع میکنند.در نهایت ما در هر دوره ای از زندگی،ارتباط بین محرک دیداری و حرکت در تمام فعالیت هایی که اطلاعات دیداری برای هدایت حرکت هایمان وجود دارد،استفاده میکنیم.

افرادی که اختلالات بینایی دارند به هر دلیل در زمینه هماهنگی چشم ها با دستان میتوانند دچار مشکلات عمده ای شوند که کاردرمانی و اپتومتری نقش فعالی در ارزیابی و درمان دارند.

تاثیر کاردمانی بر این مشکلات و پیامد ناشی از آن زمانی به اوج میرسد که فرد در انجام فعالیت هایی که نیاز به هماهنگی چشم و دست و پردازش اطلاعات بینایی است،ناتوان باشد که طیف گسترده ای از فعالیت های روزانه در محیط های کاری،خانه و ...را شامل میشود.

در کاردرمانی از روش هایی بخصوص بازی درمانی برای افزایش درگیری سیستم چند حسی از جمله بینایی و در نتیجه افزایش هماهنگی چشم و دست استفاده میشود‌.

انجام تمرینات و بازی هایی مثل:بریدن کاغذ طبق الگو،نخ و مهره کردن،دارت بازی،گرفتن اشیا از آب،پازل و ... علاوه بر این موارد در عوارض روحی و روانی بوجود آمده مثل کاهش اعتماد به نفس کودکان و ...موثر است.

متخصصان کاردرمانی در این زمینه مداخلات و برنامه های درمانی مفیدی دارند.

قیچی کردن،پیش نیاز ها و فواید ان برای کودکان
قیچی کردن یکی از لذت بخش ترین فعالیت هایی است که کودکان معمولا نسبت به یادگیری ان اشتیاق دارند.از نظر روحی و روانی وقتی کودک کاغذ و قیچی کار میکند به چند نیاز اساسی خود یعنی تغییر و اختراع و کشف چیز های جدید پاسخ میدهد و درنتیجه احساس قدرت و اعتماد به نفس میکند.همچنین استفاده از قیچی راه خوبی برای تخلیه احساسات پرخاشگرانه کودک است و کودک پس از انجام ان احساس ارامش میکند.از نظر فیزیکی و ذهنی هم برش زدن موجب تقویت عضلات انگشتان و ساعد و بازوی کودک میشود،نیز موجب کسب مهارت در انجام حرکات ظریف مثل پینچ(به هم رسیدن انگشت شصت با دیگر انگشتان و گرفتن با دو انگشت) و گرسپ(گرفتن شی با کمک همه انگشتان) است میشود که این مهارت های حرکتی دستی در اعمال زیادی مثل نوشتن،نقاشی کردن،گرفتن اشیا مثل چیدن لگو روی هم و گرفتن قاشق و... پیش نیاز است.
قیچی کردن همچنین موجب افزایش هماهنگی چشم و دست،افزایش توجه و تمرکز و دقت، کسب توانایی استفاده همزمان از دو دست میشود.
پیش نیازها برای انجام این حرکت:ظهور دست غالب،هماهنگی چشم و دست،ظهور حرکات ظریف انگشتان میباشد.
در ۲سالگی کودک قادر به بریدن کوتاه با قیچی هست و نمیتواند مکررا ان را باز و بسته کند،در ۳_۳.۵ سالگی میتواند یک خط به طول ۶اینچ را دنبال کند و برش بزند همزمان،در۳.۵_۴ سالگی میتواند دایره را برش بزند،در۴.۵_۵ سالگی میتواند مربع را در بیاورد و نهایتا شکل های پیجیده بریدن با قیچی در ۶_۷ سالگی بروز میکند.لازم به ذکر است در مراحل ابتدایی کودک انگشت شست  وارد یک سوراخ و دو انگشت اشاره و سبابه دا وارد سوراخ دیگر میکند و بعدا و به تدریج انگشت سبابه را خارج و اشاره را وارد میکند و ماهرانه تر برش میزند.