چرا کودکم اینقدر بدخط مینویسد؟و 20راهکار درمان بدخطی در خانه

چرا کودکم اینقدر بدخط مینویسد؟و 20راهکار درمان بدخطی در خانه

شما هم احتمالا این بحث ها رو در خونه خودتون یا خونه اطرافیان دیدین.وقتی که دیگه خانواده ها از دست بچه ها کلافه میشن و نمیدونن باید چیکار کنن.وقتایی که کاسه صبر مامانا دیگه بعد از چندین و چند وقت لبریز میشه و طوفان در راه است!

برای بررسی انواع اختلالات خواندن و نوشتن اینجا کلیک کنید.

اما باید بدونیم همه این به قول ما بد خطی ها و خرچنگ قورباغه نوشتن ها بخاطر بازیگوشی و تنبلی بچه ها نیست. بعضی وقت ها این ها نشونه یک اختلالن.اختلالی به نام دیسگرافیا یا اختلال نوشتن .بیاین با هم  کمی با این اختلال اشنا شیم...

اختلال نوشتن یا دیسگرافیا چیست؟

اختلال نوشتن یا دیسگرافیا یک نوع شایع اختلالات یادگیری در کودکان است. در این نوع اختلال توانایی فرد در زمینه‌ی نوشتن کمتر از حد معمول و مورد انتظار است .این توانایی معمولاً بر اساس سن، زمینه های تحصیلی و هوش اندازه‌گیری می‌شود. بر اساس بیست و نهمین گزارش سالانه کنگره آموزش و پرورش ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۰ میزان ۵ الی ۸ درصد کودکان مبتلا به این اختلال هستند. این به این معنی است که ۵ تا ۸ درصد کودکان قادر نیستند پروسه نوشتن را به خوبی انجام دهند .این پروسه نوشتن چیست؟ باید گفت برای نوشتن در ابتدا باید مغز اطلاعات ذخیره شده و افکار را به کلمات تبدیل کند، سپس دست و انگشتان باید از مهارت های حرکتی ظریف یا fine استفاده کنند تا این کلمات روی کاغذ به خوبی نوشته شوند. اختلال نوشتن معمولا با مشکلات ذهنی اختلال خواندن و اختلالات یادگیری ریاضی همزمان است .کودکان مبتلا به این نوع اختلال فقط از نظر مهارت های نوشتن با همسالانشان متفاوت اند .آنها از نظر هوش در رنج نرمال هستند و از آموزشهای کافی نیز برخوردارند .

از نظر کاپلان اختلال نوشتن یا دیسگرافیا با سه ملاک تعریف می شود:

• ►ملاک اول : مشخصه اصلی این اختلال این است که مهارت های نوشتاری فرد با در نظر گرفتن سن و هوش اندازه گیری شده و تحصیلات بسیار پایین تر از حد انتظار است
• ►ملاک دوم: اشکال در بیان نوشتاری به طور چشمگیری بر پیشرفت تحصیلی یا فعالیت های روزمره ای که به مهارت های نوشتاری نیاز دارند تاثیر می گذارد
• ►ملاک سوم: اگر یک نقص و اختلال حسی وجود داشته باشد اختلال در مهارت های نوشتاری به آن اضافه خواهد شد

شیوع اختلال دیسگرافیا

با توجه به اهمیت بالای خواندن و نوشتن در زندگی افراد باید نسبت به بروز هرگونه مشکل در آن ها کاملاً هوشیار بود که آینده کودک دچار مشکل و چالش نگردد .برای مشخص شدن میزان شیوع اختلال نوشتن باید این نکته را در نظر داشت که اختلال نوشتن در کودکان با افراد بزرگسال متفاوت است .آمارها از ابتلاء ۱۲ درصد از کودکان به این اختلال خبر می‌دهند که اغلب آن را پسران تشکیل می دهند.

علایم اختلال نوشتن

از علایم دیسگرافیا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• +به طور کلی نوشتن ناقص و نادرست
• + وضعیت غیر طبیعی مچ و بدن و کاغذ هنگام نوشتن
•  +مشکل در هجی کردن
• +کلمات و حروف ناتمام و کلمات حذف شده
• + رعایت نکردن فاصله مناسب در کلمات و حروف
• + مشکل داشتن با ساختار و دستور زبان
• +محدودیت در دایره لغات کاربردی
•  +پررنگ نوشتن و فشار دادن مداد بر روی کاغذ
• + مشکل در گذاشتن سرکش و نقطه
• + نوشتن کند و آهسته

• +  وارونه نویسی و قرینه نویسی (رود را دور می نویسند)

• +محدودیت در انتخاب کلمات
• + شکایت از درد در دستی که با آن می‌نویسند
• + مشکل در کپی کردن کلمات
• + نگاه کردن به دست در حین نوشتن
• + گفتن کلمات با صدای بلند در هنگام نوشتن
•  +کج نویسی (خروج حروف و کلمات از خط اصلی و انحراف به بالا یا پایین خط)
• +تناقض در نوشتن (ترکیبی از سرهم نویسی بالا و پایین نوشتن جا به جا نوشتن حروف کوچک و بزرگ در کلمات عدم رعایت تناسب اندازه کلمات و حروف آنها)

انواع اختلال نوشتن

اختلال نوشتن را می توان از چندین نظر تقسیم‌بندی کرد .در اینجا ما سه تقسیم‌بندی را بررسی خواهیم کرد

تقسیم بندی اول:

►اختلال در نوشتن فکری_ حرکتی:
زمانی که حرکات یک مرحله ای باعث ایجاد مشکل می شوند. این مورد به مشکلات اجرای مجموعه ای از حرکات مورد نیاز برای هماهنگی اشاره دارند مانند نوشتن با خودکار یا مداد

►اختلال در نوشتن ساختمانی:
​ این شکل از اختلال نشان می دهد که کودک به سختی درک می‌کند که چگونه اشیا به هم مربوط می شوند. این کودکان ممکن است از بازی با لگو یا دیگر اسباب بازی های ساختمانی اجتناب کنند

►اختلال در نوشتن تحت الفظی: اختلال در نوشتن مهارت های زبانی را تحت تاثیر قرار می دهد که به آن اختلال سخنرانی هم گفته می‌شود .در واقع این کودکان به طور معمول کلمات را بریده بریده می گویند که ممکن است به دلیل مشکلات تلفظ درک آنها دشوار باشد

تقسیم بندی دوم:

►دست خط: نوشته های غالبا ناخوانا، نوشتن بسیار کند (بدخطی می‌تواند ناشی از مشکلات جسمی، روانی و عاطفی باشد)
►_املا نویسی: هجی کردن ،تطابق و همخوانی بین واژه ها و نوشته ها و مهارتی است که در کودکان ناتوان در یادگیری به خوبی رشد نمی کند
►_ترکیب: این کودکان در انشا نوشتن و ترکیب درست کلمات هنگام نوشتن مشکل دارند .در واقع در  تبدیل گفتار به نوشتار نیز با ناتوانی هایی مواجه هستند
 

تقسیم بندی سوم بر اساس نظریه دوئل:

►_اختلال نوشتن فضایی: افراد مبتلا به این نوع اختلال هجی کردن و سرعت حرکات انگشتی نرمالی دارند ولی در نوشتن فی لبداهه و کپی از متن و نقاشی کشیدن خوب عمل نمی کنند
►_اختلال نوشتن حرکتی: افراد مبتلا به این نوع در هجی کردن مشکل خاصی ندارند ولی سرعت حرکات انگشتانشان غیرطبیعی است و نوشتن فیلبداهه و کپی از متن و نقاشی کشیدن برایشان مشکل آفرین است
►_اختلال نوشتن_اختلال خواندن: افراد مبتلا به این نوع نوشته های فی لبداهه را ناخوانا می نویسند .در نقاشی کردن مشکلی ندارد و سرعت حرکت انگشتانشان طبیعی است .ولی در هجی کردن مشکل دارند و اگر متنی که می‌نویسند پیچیده باشد دچار مشکل می‌شوند

دلایل بروز اختلال نوشتن :

جهت بررسی بیشتر این اختلال اینجا کلیک کنید .

• *عدم تکامل قابلیت حرکتی دستها و انگشتان
• *عدم هماهنگی چشم و دست
• *چپ دست بودن
• *ناتوانی در پردازش دیداری صحیح حروف و کلمات
• *دیگر اختلالات یادگیری
• *عدم یادگیری مفاهیم پایه مثل زیر و رو و بالا و پایین
• *آسیب دیدگی مغز
• *استفاده نامناسب از میز و صندلی
• *دشواری در نگهداری تجارب بینایی
• *تصاویر متعدد ذهنی
• *استفاده از مداد نامناسب
• *ضعف عملکردی در درک بینایی
• *آموزش ناکافی
• *ژنتیک
• *عدم هماهنگی کلی بدن
• *اختلال حافظه بصری
• *سکته یا آسیب مغزی ،آسیب به لوب آهیانه مغز (در بزرگسالان)

برخی از مشکلات باعث اختلال نوشتن به دلیل شکل حروف و تلفظ کلمات فارسی است که عمده ترین آنها عبارتند از:

► تلفظ حروف (س ص ث) و (ض ز ذ ظ )در فارسی یکسان است

►برخی از حروف در فارسی ادا نمی شوند ولی باید نوشته شوند

►در برخی از کلمات دو حرف پشت سر هم تکرار می شوند

►برخی از کلمات با حرکت تمام می شوند ولی باید حرفی به آن اضافه شود مانند ( گفته و رفته) که با آوای (آ) تمام میشود و باید( ه )آخر به آن اضافه شود

►برخی از کلمات دارای مفاهیم مختلف بوده و بر اساس معنای مورد نظر نوشته می شوند

پیامدهای اختلال نوشتن

کودکانی که به اختلالات یادگیری دچار هستند اغلب مورد سرزنش والدین خود و تمسخر همسالان قرار می گیرند. این کودکان کم کم احساس بی‌کفایتی کرده و خود را جدا از دیگر همسالان می یابند. ممکن است به خاطر شکست های متعدد تحصیلی و سرزنش معلمان از مدرسه و درس خواندن بیزار شوند. گاه فرار از مدرسه و یا مورد آزار قرار گرفتن در کودکان مبتلا مشاهده می شود .در صورتیکه اختلال نوشتن در کودک برطرف و درمان نشود در بزرگسالی نمی تواند بسیاری از مشاغل را برای خود انتخاب کند. بزرگسالان مبتلا اغلب مشاغلی را برمی‌گزیند که نیاز کمتری به نوشتن در آن وجود داشته باشد

برای مطالعه مطالب دست ورزی در اموزش ابتدایی اینجا کلیک کنید

تشخیص

اختلال نوشتن باید به موقع تشخیص داده شود وگرنه پیامدهای نامطلوبی به دنبال خواهد داشت. برای تایید ابتلا به این اختلال لازم از تست‌های انجام شود مثل تست هایی برای بررسی مهارت های ظریف یاfine ( توانایی استفاده مناسب از ماهیچه های دست و مچ و انگشتان برای نوشتن)،تستهای مهارتهای برنامه ریزی حرکتی (توانایی به یاد آوردن گام های حرکت و انجام دادن آنها) و تست هایی برای ارزیابی مهارتهای هجی کردن
►برای تشخیص قطعی اختلال نوشتن سه معیار وجود دارد:
۱_پس از بررسی کودک با تساوی و آزمونهای استاندارد مشخص شود که سطح مهارت نوشتاری او متناسب با شرایط آموزشی و بهره هوشی اش نیست
۲_علیرغم گرفتن آموزش های متعدد و در اختیار داشتن امکانات مناسب همچنان عملکرد کودک در مهارتهای تحصیلی و انجام امور روزمره دچار ضعف باشد
۳_علاوه بر اختلال نوشتن نقص حسی نیز در فرد محرز باشد که این مورد روند درمان را با چالش های بیشتری روبرو می کند

*همچنین برای تشخیص این اختلال می‌توان از تکنیکهای زیر استفاده کرد:

1. بررسی توانایی شنیدن کودک
2. بررسی نحوه نوشتن جملات و املای کلمات
3. بررسی توانایی کودک در نوشتن کلماتی با تلفظ یکسان و نوشتار متفاوت
4. میزان و چگونگی نحوه مشارکت دانش آموز در کارهای گروهی و کلاسی
5. ارزیابی و درک کودک از تصاویر حروف الفبا، اشکال و موضوعات مختلف

درمان اختلال نوشتن

 برای یادگیری طرز صحیح مداد دست گرفتن اینجا کلیک کنید

به طور کلی برای بهبود اختلال نوشتن استفاده از تکنیک های زیر توصیه می شود:

1. آموزش درست قلم به دست گرفتن
2. تمارین مرتبط برای افزایش آمادگی در مهارت نوشتن
3.  افزایش هماهنگی بین مهارت های مرتبط
4. استفاده از وسایل کمک آموزشی نوین مثل کامپیوتر
5.  بهبود مهارت های بصری_ حرکتی
6. تقویت حافظه بینایی (انجام بازی ببین و بگو کلمات ,،نمایش اشیا متفاوت به کودک و خیال پردازی)
7. بهبود مهارت های خط پیوسته
8. آموزش الگوهای حرکتی
9.  تقویت افتراق بینایی (پیدا کردن تفاوت و شباهت جزئیات تصویر ،سایر اشکال ،کلمات و غیره)

برای اموزش مداد دست گرفتن اینجا کلیک کنید
*فعالیت های درمانی کاردرمانی در این زمینه همچنین ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. نگه داشتن مداد یا خودکار به روشی جدید برای سهولت در نوشتن
2. کار با خاک رس و مدل سازی
3. ردیابی حروف در خمیر بازی روی میز
4. رسم خطوط دارای پیچ و خم
5. انجام پازل های اتصال نقاط

در خانه چه میتوان کرد؟

برای اموزش روش صحیح مداد دست گرفتن به کودک اینجا کلیک کنید

- به آن ها در سازمان دهی کمک کنید

-وسایل مورد نیاز مدرسه را برای کودکان تهیه کنید

-به کودکان اجازه استفاده از کامپیوتر را بدهید

-خودتان تکرار کنید

-دستورالعمل های کار را به دقت بررسی کنید

-زمان را برای انجام تکالیف کودکان بروزرسانی کنید

-عوامل حواس پرتی را در محیط به حداقل برسانید

-اضطراب آنها را کاهش دهید

-استفاده از تکنولوژی

-انگیزه، تشویق و اعتماد به نفس

_ از کودک بخواهید با استفاده از روان‌نویس خطوطی به صورت دلخواه بر روی کاغذ بکشد.

_همیشه وایت برد کوچک و قابل حملی در اختیار کودک باشد تا بتواند بر روی آن نقاشی بکشد و یا بنویسد.

_اغلب کودکان مبتلا به اختلال نوشتن در گرفتن مداد مشکل دارند. به آن‌ها کمک کنید تا مداد را به شکل صحیحی در دست بگیرند.

_بهتر است از مدادهای مناسب استفاده کنید. در صورتی که انگشتان کودکتان کوچک و یا ضعیف هستند مدادهای باریک‌تر را در اختیار او قرار دهید.

_از کودک بخواهید با دستی که تکالیفش را انجام می‌دهد کاغذ باطله یا روزنامه را مچاله کند. این روش در تقویت عضلات دست و انگشتان و بهبود اختلال نوشتن می‌تواند مؤثر باشد.

_کاغذهای باطله را در اختیار کودک قرار دهید و از او بخواهید با قیچی آن‌ها را ببرد.

_از کودک بخواهید تا حتما زیپ، دکمه‌های لبای و بند کفش‌هایش را خودش باز و بسته کند.

_خطوط موازی با فاصله‌های متفاوت بکشید و از کودک بخواهید تا درست در وسط خطوط موازی، یک خط راست بکشد.

_شکل‌هایی را به صورت نقطه چین رسم کنید و از کودک بخواهید تا آن‌ها را کامل کند.

_یکی دیگر از روش‌ها این است که کلمات را به صورت ناقص بنویسید و از دانش آموز بخواهید تا کامل شده‌ی آن‌ها را در کنارشان بنویسد.

-سعی کنید به جای کاغذهای بی خط از کاغذ خط دار استفاده کنید

-تایپ کردن را به کودک خود یاد بدهید

-به ایجاد حافظه عضلانی بپردازید

- از کودک خود بخواهید که با شن بازی کند تا با استفاده از انگشتان خود برای نوشتن کلمات استفاده نماید

-کودک خود را تشویق کنید که کلمات را با صدای بلند بگوید و سپس آنها را بنویسد

-در کودکانی که به لحاظ مهارت کلامی مشکلی ندارند می‌تواند یک ضبط صوت را در اختیار آنها قرار دهید تا ابتدا صدای خود را ضبط کنند و سپس در حین گوش دادن به آن به نوشتن بپردازند

-از تمرینات مخصوص ساخت حروف استفاده کنید

-دستورالعمل های استفاده از نرم افزارهای دیکته را یاد بگیرید

-از تکنیک های چند حواسی برای آموزش نوشتن کمک بگیرید. از جمله، با کمک سفالگری و خمیرسازی نوشتن حروف را تمرین کنید

-از برنامه های تبدیل گفتار به نوشتار استفاده کنید.

زندگی با دیسگرافیا

برای برخی از مراجع ها، کاردرمانی می‌تواند باعث بهبود توانایی نوشتن آنها شود اما برخی دیگر از مراجع این اختلال برایشان یک چالش مادام العمر خواهد شد .اگر پسر و دختری مبتلا به اختلال نوشتن دارید لازم است با معلم و مدرسه کودک خود در محیط مناسب همکاری داشته باشید. برخی از تکنیک های مرتبط با کلاس که می تواند به شما کمک کنند شامل:

1. یک یادداشت گذار در کلاس
2. استفاده از رایانه در کلاس برای یادداشت ها و سایر وظایف
3. امتحانات و تکلیف های شفاهی به جای کتابی
4. وقت اضافی در آزمون ها و تکالیف
5. یادداشت های چاپ شده، ضبط شده یا دیجیتالی درس و صحبتهای معلم
6. استفاده از کاغذهای خط کشی شده یا گراف
7. مداد یا سایر وسایل نوشتاری با دندانه‌های خاص برای سهولت در نوشتن

با امید بهبود تمامی بیماران

کاردرمانگر ملیکا بخشی